Recentelijk bezocht ik in Cinecitta Tilburg de prachtige natuurfilm “Onder het maaiveld”, over de zoektocht naar het verborgen leven onder de grond, zoals journalist Jelle Brandsma (Trouw 25-2-2023) haar beschrijft.
Het is een verhaal over het leven in onze bodem, over de ontelbare diertjes en andere organismen er in, zoals wormen, aaltjes, mijten, springstaartjes, bacteriën en netwerken van allerlei soorten schimmels en uitleg over hun functie in het geheel.
In deze film, vertelt Brandsma, zijn jonge wetenschappers bezig met onderzoek naar hoe de ondergrondse schimmels zich verspreiden en verbindingen leggen tussen bomen en allerlei plantensoorten, hoe de schimmels water of specifiek voedsel brengen naar uitdrogende bomen in ruil voor koolstof die de bomen via fotosynthese in hun bladerdak verzamelen en wat die bomen maar al te graag aan de schimmels afstaan. De handel hierin blijkt keihard. Geen koolstoffen? Dan ook geen water!
Ook zien we hoe wormen de grond luchtig maken met hun gangenstelsel en ook allerlei stoffen opeten en uitpoepen als voedsel voor diverse micro organismen. Met behulp van macro opnames zijn we getuige van de ontwikkeling van die schimmels, het paren van de wormen en het vergaan van plantenresten tot compost, die door andere micro organismen weer wordt verspreid door de verdere bodem. Dat die beestjes ook allerlei geluidjes produceren, wordt hoorbaar gemaakt d.m.v. audio-opnames , een en ander in samenwerking met Wageningen Universiteit. We onderkennen heel helder de relatie tussen de diverse bodemdiertjes en de plantenwereld, een complex met elkaar samenwerkend ecosysteem dat zorgt voor de voeding van wortels van planten en voor opslag van koolstof en water.
Doel van de film is ons bewustzijn van het belang van een gezonde bodem te bevorderen. Daarin is de film uitstekend geslaagd. De filmbeelden zijn prachtig, de geluiden in de bodem indrukwekkend. Terecht eindigt de film met de conclusie:” Geen leven zonder bodem; geen bodem zonder leven”.
Ook is er een boek over de film: “Spoorzoeken onder het maaiveld”, uitgegeven door Archeologische werkgemeenschap voor Nederland. Ook voor scholen een prachtig educatief medium t.b.v. bewustwording van het belang van milieu en klimaat.
Hans Pijnaker
