NATUUR
In ons vorige nummer van ‘Minder stikstof’ bespraken we aan de hand van tijdschrift ‘Vogels’ (winter 05/2022) de gevolgen van het teveel aan stikstof voor de natuur. Aan het slot werd door de auteurs ook nog genoemd de Gezondheidsraad, welk instituut geconstateerd had dat de toenemende luchtverontreiniging, een combinatie van fijnstof en stikstofoxide, een van de belangrijkste risicofactoren is voor de gezondheid van de mens. Schattingen van het aantal doden door ziekten aan de luchtwegen en longen door genoemde stikstofluchtverontreiniging liggen rond de 12.000 doden per jaar hier in Nederland. Een forse aantasting van onze volksgezondheid dus. Genoeg reden om de stikstofdepositie, ook hier lokaal, drastisch te verminderen.
VOLKSGEZONDHEID
In ons nummer 2 van deze reeks gaan we wat nader in op genoemde gezondheidsbedreigingen aan de hand van een publicatie van de hoogleraar preventieve geneeskunde aan de Universiteit van Maastricht: Prof. Onno van Schayck: ‘Minder stikstof, wel zo gezond’ (Stikstof; de sluipende effecten op natuur en gezondheid. Redactie: J.W.Erisman en W. de Vries. Uitg. Stichting Biowetenschappen en Maatschappij.2022. pag. 82 e.v.).
Stikstofoxiden en ammoniak schaden niet alleen natuurgebieden, maar ook onze gezondheid. Zo is alleen al in Nederland het astma van 8000 kinderen aan dit type vervuiling toe te schrijven, constateert hij.
In het medisch-wetenschappelijk tijdschrift The Lancet van 2019 verscheen de meest uitgebreide studie tot nu toe over de effecten van stikstofoxide op astma bij kinderen, lees ik in dit artikel. Wereldwijd hebben vier miljoen kinderen astma. En dat komt hoogstwaarschijnlijk doordat ze blootgesteld worden aan stikstofoxiden. Vrijwel nergens in Europa is de concentratie stikstofdioxide in de lucht zo hoog als bij ons hier in Nederland. Dat verklaart vermoedelijk het astma van meer dan achtduizend Nederlandse kinderen, zegt van Schayck. Ze lijden dus levenslang aan een ziekte die hun dagelijkse functioneren sterk belemmert.
Naast stikstofoxiden, zegt van Schayck, kan ook ammoniak de luchtwegen schaden. In gasvorm irriteert het de luchtwegen, evenals de ogen. In kristalvorm – als bestanddeel van fijnstof, samen met zwavel en nitraat- verhoogt het de kans op astma en chronische bronchitis. In hoge concentraties draagt stikstofdioxide ook nog bij aan de vorming van ozon, opnieuw met luchtwegschade tot gevolg.
LUCHTVERONTREINIGING EN OVERLEVING
Ook werd er gekeken naar de relatie tussen luchtverontreiniging en gezondheid in het algemeen.
Stikstofdioxide en fijnstof, zegt van Schayck, leiden bij kinderen niet alleen tot astma. Ook 8 procent van de post-neonatale sterfte ( tussen de leeftijd van één en twaalf maanden) is gerelateerd aan deze blootstelling.
Bij volwassenen zien we dat luchtwegaandoeningen, longkanker en hart- en vaatziekten gerelateerd zijn aan blootstelling aan stikstofdioxide en fijnstof.
Deze relatie tussen luchtverontreiniging en diverse gezondheidseffecten wordt volgens het RIVM ondersteund door epidemiologische en toxicologische studies , waaronder ook die van de Wereldgezondheidsorganisatie. (WHO).
Wanneer de bevolking minder aan stikstofdioxide en fijnstof wordt blootgesteld, verbetert de gezondheid aanmerkelijk, zo vervolgt van Schayck.
Nadat in de jaren negentig de lucht schoner was geworden, nam de levensverwachting toe en nam bronchitis af, terwijl de longfunctie van kinderen verbeterde, zo blijkt uit Amerikaans onderzoek. En Japans onderzoek naar het effect van een maatregel gericht op uitstootvermindering van diesel auto’s constateerde een afname in de sterfte aan hart- en vaatziekten, beroertes, longaandoeningen en longkanker. Er zijn dus sterke aanwijzingen, concludeert van Schayck, dat schonere lucht, met minder stikstofoxiden, een effectief middel is om de volksgezondheid te verbeteren.
POLITIEKE LEIDERS
Wat betekent dit voor onze politieke leiders?
De politiek doet er verstandig aan, zo wordt gesteld, om ook die gezondheidsaspecten een duidelijke plaats te geven in het formuleren en verdedigen van het stikstofbeleid. De jaarlijkse kosten van alleen al astma bedragen in Nederland meer dan vierhonderd miljoen euro! Ook die financiële kant zou in besluit- en beeldvorming moeten meewegen. Bij maatregelen die de stikstof-emissies van verkeer, veehouderij en andere vervuilers beteugelen, zijn dus niet alleen natuur en klimaat gebaat, maar ook onze gezondheid, zo stelt van Schayck! Bovendien besparen we daarmee op de kosten van de gezondheidszorg, die nu zo enorm uit de pan vliegen.. En dat is een krachtige extra reden om het stikstofprobleem voortvarend op te lossen!
Kortom, je kunt wel mensen opofferen ten bate van de zo noodzakelijke belangen van de economie, zoals ook al bij de Q-koorts gebeurde, bij de staal-industrie en bij welke industrie niet, en mensen laten tobben met jarenlang durende medische klachten ten gevolge van besmettingen door virussen en chemische stoffen zoals fijnstof en stikstoffen, maar hoe ethisch is dat eigenlijk? Willen we zulke mensen zijn, die aan de economie prioriteit geven boven de belangen van onze volksgezondheid, denk aan longkanker, hart en vaatziekten, beroerten, boven de gezondheids- en overlevingsbelangen zelfs van onze pasgeboren babies, van wie 8 % tussen de leeftijd van één en twaalf maanden overlijdt door de blootstelling aan onze vervuilde lucht. Willen we zulke mensen zijn, die de economie boven alles stellen? De Tilburgse emeritus hoogleraar sociologie en filosofie Gabriel van den Brink zegt hierover: het is teveel over markt en macht gegaan en de moraal is daarbij uit het oog verloren.
Hans Pijnaker
Wordt vervolgd