Hebt u wel eens opgemerkt waar vrouwtjesmuggen u het liefst bijten en uw bloed opslurpen? Bij onze Hollandse muggen is dat meestal in ons gezicht. Bij de (tropische) Malariamuggen gaat dat anders. En dat is uitgezocht door de Wageningse insectendeskundige Bart Knols. Hij gebruikte zijn vrouw daarbij als proefopstelling. Maar zij had al gauw genoeg van zijn onderzoekexperiment. Toch nog net op tijd ontdekte Bart dat malariamuggen een sterke voorkeur blijken te hebben voor enkels en voeten. Dit in tegenstelling dus tot onze Hollandse muggen.
De Malariamuggen komen af op de voetengeur van bij voorkeur ongewassen voeten. Het gaat hen om de tenenkaaslucht. Gewassen voeten blijken veel minder te worden gestoken, zijn dus minder aantrekkelijk. Bart kocht vervolgens een Limburgs kaasje dat erg naar zweetvoeten rook om nu eens de proef op de som te nemen. Hij plaatste een speldenknopje van de kaas in een windtunnel en wat gebeurde er? Hele zwermen muggen vlogen op de kaaslucht af. Hij vond ook uit waar die typische zweetvoetengeur vandaan kwam. Die bleek van een bacterie afkomstig, die gebruikt wordt bij de productie van kaas. Maar hoe kwam men dan aan die bacterie voor de zweetvoetenkaasproductie, zult u zich afvragen. Wel, die is afkomstig uit het zure, vochtige en warme gebied tussen de tenen van de Limburgse monniken, die de kaas ooit met hun blote voeten zijn typische geur gaven. Tegenwoordig worden die zweetvoetengeurstoffen voor die kaas gelukkig synthetisch nagemaakt. Maar wat was nou het nut van zo’n onderzoek? Dat kost toch geld. Wel, nu kan men synthetische zweetvoetenkaasgeurlokstoffen voor Malariamuggen maken. En die trappen inderdaad allemaal letterlijk in de val en worden dan afgemaakt en daarmee wordt de Malariaziekte mooi bestreden. Dat is wel fijn voor de volksgezondheid.
Niet fijn voor de volksgezondheid is dat óók andere insecten verdwijnen, zoals onze gewone mug: hét voedsel voor jonge vogeltjes en broodnodige bestuivers zoals vliegen, bijen, hommels, zweefvliegjes, wespen, vlinders, die nodig zijn voor de bestuiving van fruitbomen en voor de groei van allerlei groenten. Ook zij trappen in een val. Ze sterven door opwarming van de aarde, verdroging van de grond, te hoge stikstofuitstoot, overmatig gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de land- en tuinbouw enz. En dat gaat weer leiden tot misoogsten, problemen in de voedselvoorziening, dreigende volksverhuizingen en allerlei narigheden die dat dan weer oplevert. En hoe zal het hier lokaal voor een belangrijke inkomstenbron als de Kampina er uit gaan zien als toeristen hier niet meer op die inmiddels uitgedroogde vlakte af willen komen? Ook dat gaat dan geld kosten. Volgens mij moeten we veel meer ecologisch gaan denken om naast ons milieu ook de toerist hier binnenboord te houden.
Hans Pijnaker
