SELECTIE ÉN SAMENWERKING

HET LEVEN SCHIEP ZÉLF DE VOORWAARDEN VOOR HAAR VERDERE ONTWIKKELING!

Darwins evolutietheorie is maar de helft van het verhaal, vertelt natuurfilosoof prof. Ko van der Wal in Nieuwe vensters op de werkelijkheid ( Klement.2016). Naast natuurlijke selectie is er óók sprake van samenwerking. We leven in een open, complex georganiseerd instabiel en zichzelf organiserend ecologisch systeem, waarin alle onderdelen met elkaar samenhangen en elkaar beïnvloeden en waarbij het leven, zo blijkt, zélf voorwaarden voor zijn verdere ontwikkeling geschapen heeft.

In vroegere perioden van het leven op onze planeet bevatte de dampkring nog géén zuurstof maar een mengsel van waterdamp, stikstofgas, methaan, ammoniak, waterstofgas e.d. De in deze ontwikkelingsfase van onze planeet levende, géén zuurstof gebruikende kernloze eencellige, organismen betrokken hun energie uit gistingsprocessen. Bij de blauwe algen bijvoorbeeld kwamen toen, onder het licht van de zon, fotosynthetische processen op gang. Daarbij worden koolmonoxide en water door het zonlicht omgezet in koolhydraten onder afgifte van zuurstof als afvalproduct. Op die manier is het aandeel van zuurstof in de dampkring flink gaan stijgen en heeft zich een rijke, zuurstofhoudende atmosfeer gevormd. Door die zuurstofstijging konden zich steeds complexere levensvormen ontwikkelen, waaronder uiteindelijk ook de mens.

Deze recente natuurkundige bevindingen betekenen dat Darwins evolutietheorie maar de helft van het verhaal is. Naast de passieve, natuurlijke selectie van de best aangepaste organismen, die zo konden overleven en zich voortplanten, was er dus ook sprake van een actief zichzelf organiserend en zichzelf scheppend ecosysteem dat, in samenwerking met de andere componenten van het ecologische systeem, het leven verder tot bloei bracht.

Laten we met dit natuursysteem zorgvuldig  omgaan en het niet uit balans brengen met overbelasting door exploiteren en vervuilen, waardoor het evenwicht van dit fragiele systeem wordt doorbroken en het systeem kan instorten. De planeet overleeft dat wel, wij waarschijnlijk niet.

Hans Pijnaker, 2020