Minder stikstof (5)
HITTE, UITDROGING,HOOSBUIEN,OVERSTROMING.
Op 1 augustus van dit jaar was het al EARTH OVERSHOOTDAY, meldde de NRC. Op die dag had de mensheid wereldwijd al meer voedsel en natuurlijke hulpbronnen opgemaakt dan de planeet Aarde in 12 maanden kan voortbrengen. De mensheid blijkt in te teren op de reserves van onze planeet. Planeet Aarde krijgt zo géén kans om te herstellen, met als gevolg nog meer ontbossing, hogere CO2 uitstoot en afname van biodiversiteit.
De planeet wordt steeds warmer en vochtiger meldt klimaatwetenschapper Sjoukje Philip van het KNMI en van World Weather Attribution (WWA), een wereldwijde organisatie van klimaatwetenschappers (NRC 27/7).
Extremen komen steeds vaker voor naarmate de aarde verder opwarmt, constateert ook het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties in haar laatste rapport van 2021. De atmosfeer bevat door die hitte steeds meer waterdamp en dat vergroot de kans op hoosbuien en overstromingen, naast die al aanwezige droogten en hittegolven. Maar ook de kans op sterfte door natte-bol hitte neemt toe, waar prof. Gupta al voor waarschuwde in onze reeks ‘De ontdekking van de Aarde’.
Een en ander heeft inmiddels geleid tot bosbranden in Canada, waar een toeristisch dorpje voor een groot deel in de as werd gelegd. In Marokko stierven tientallen mensen door de natte-bol hitte van rond de 50 graden Celsius. In het oosten van China moesten zo’n 300.000 mensen geëvacueerd worden vanwege een heftige tyfoon. In Mexico vielen brulaapjes zomaar uit de bomen ten gevolge van oververhitting, uitdroging en koorts. Ook tientallen mensen stierven daar door de hoge temperatuur en vochtigheidsgraad, waardoor ze niet meer konden transpireren en hun lichaamskoeling niet meer werkte.
Ook Californië, Nevada en Arizona werden geteisterd door een hittegolf in combinatie met luchtvochtigheid. In Zuidelijk Afrika is sprake van extreme droogte. De infrastructuur van o.a. Angola, Zambia en Botswana werd hierdoor beschadigd, oogsten mislukten, voedselprijzen stegen de pan uit. Het Wereld Voedsel Programma van de Verenigde Naties moest te hulp schieten. Zambia pleit nu voor de oprichting van een mondiaal ‘Loss and Damage Fund’, dat landen die schade lijden door klimaatverandering, terwijl ze daaraan zelf nauwelijks hebben bijgedragen, die schade vergoed kunnen krijgen. De industrielanden zullen dat fonds moeten vullen met de nodige gelden. ( Wij dus. HP).
Maar ook “ziedende hitte” in Zuid-Europa, met temperaturen boven de 40 graden Celsius. De watertemperatuur in zee ligt inmiddels rond de 30 graden Celsius, wat een gevaar is voor de mondiale zuurstofproductie door de zuurstof uitpoepende algjes. Ook hier is sprake van uitdroging, overstroming en hittedoden. En dit is maar een greep aan rampzalige gevolgen van de klimaatverandering. Dit gaat op den duur leiden tot volksverhuizingen vanuit verdroogde gebieden naar nog leefbare regionen op onze planeet.
Klimaatverandering gaat over hoe we leven. Biodiversiteit gaat over óf we zullen leven, lees ik bij wetenschapsfilosoof Jos de Mul. We moeten dringend anders gaan leven. We zijn niet meer de heersers over de natuur, zoals we zo lang hebben gedacht. Volgens de Gaia-hypothese, welke inmiddels door de wetenschappelijke top is aanvaard, maken mensen deel uit van een complex planetair geologisch en ecologisch systeem, dat als een thermostaat de conditie van het leven op aarde reguleert. (zie onze reeks: ‘De ontdekking van de Aarde. HP). Om als mensheid te overleven zullen we daarom, zegt ook hij, moeten samenwerken met andere levende wezens zoals dieren en planten en ook met levenloze dingen.
De filosofe en biologe Donna Haraway wijst in haar ‘The Companion Species Manifesto’.(2003) op de verbondenheid van de mens met andere levende wezens op onze planeet, van onze huisdieren tot de bacteriën in ons lichaam. We moeten ons verwant maken met die biologische lotgenoten om samen te gaan werken om de aarde te gaan redden. Dat vereist volgens haar een symbiotische samenwerking van mensen, andere levende wezens en levenloze dingen. Daarbij verwijst zij naar de ons al bekende hoogleraar celbiologie Lynn Margulis. (De ontdekking van de Aarde.HP).
De wetenschapsfilosoof en antropoloog Bruno Latour sprak in zijn ‘Oog in Oog met Gaia’, Octavo, 2020) over een noodzakelijk parlement der dingen’ , waarin niet-menselijke natuur – hiermee bedoelt hij niet alleen planten en dieren, maar óók rivieren en bergen – vertegenwoordigd zijn. Hij wil de burgeroorlog tussen mensen versus dieren, planten en dingen vervangen door een burgerlijke samenwerking tussen het menselijke en het niet-menselijke. Hij wil naar een politieke ecologie, waarin menselijke activiteit en de levende en niet-levende natuur nauw verbonden zijn, ook in juridische zin.( Zie ook: Prof. Gupta in onze reeks ’De ontdekking van de Aarde. HP).
Hans Pijnaker
augustus 2024
